Internet en sociale media
Auteursrecht en naburige rechten zijn niet anders zodra er sprake is van websites en andere online mogelijkheden. Als u op uw website foto’s, muziek, film of teksten van iemand anders wilt plaatsen, hebt u daarvoor de toestemming nodig van de rechthebbenden, van de uitgever van de teksten bijvoorbeeld of van de fotograaf. Uiteraard mag u wel uw eigen foto’s of zelfgeschreven teksten erop zetten, daar hebt u immers zelf de rechten op. Ook als u zelf muziek maakt, kunt u dit op uw eigen website zetten zodat anderen er naar kunnen luisteren.
Het veelvoorkomende misverstand ‘het staat toch al online, daar kan iedereen gebruik van maken, dus dan kan ik het ook op mijn eigen website zetten’ gaat niet op. Dat zou hetzelfde zijn als u cd’s of boeken, die in principe ook voor iedereen toegankelijk zijn, kopieert en uitdeelt. Het enkele feit dat een foto of afbeelding op internet te vinden is, betekent niet dat hij vrij te gebruiken is. Een fotograaf heeft automatisch het auteursrecht op zijn foto, ook als hij dat er niet expliciet bij gezet heeft. Het maakt overigens niet uit of de foto van een professionele fotograaf is of van een amateur. Ook de maker van een vakantiekiekje mag als enige bepalen of en hoe zijn foto gebruikt mag worden. Wilt u dus een foto van een ander gebruiken dan dient u daarvoor eerst toestemming te vragen aan de rechthebbende. Dat geldt ook voor foto's die openbaar op sites als Facebook zijn geplaatst.
Voor het auteursrecht maakt het ook niet uit welke bedoeling u hebt met het geven van informatie op uw website, of dat u zich niet bewust bent van het feit dat u daarmee misschien inbreuk maakt op andermans auteursrecht. U hebt in beginsel de toestemming van de rechthebbenden nodig om foto's, muziek, teksten, films enzovoort van anderen op uw website te plaatsen (behalve in een paar situaties waar de wet een uitzondering voor maakt, zoals het citaatrecht). Dus ook als u alleen voor uw eigen plezier een website of blog maakt en er geen geld mee wilt verdienen, en ook als u een ideële doelstelling hebt, hebt u toestemming nodig voor gebruik van andermans werk.
Hyperlinks Voor het plaatsen van een link op uw eigen website naar auteursrechtelijk beschermd materiaal op een andere website hebt u in de meeste gevallen geen toestemming nodig. U mag bij de link ook kort vermelden waar de link naar verwijst, liefst in uw eigen woorden. Het is echter niet de bedoeling dat u stukken tekst uit datgene waar u naar verwijst overneemt.
In sommige gevallen kan het plaatsen van hyperlinks onrechtmatig zijn, bijvoorbeeld als de link verwijst naar materiaal dat niet voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn, omdat het bijvoorbeeld nog niet rechtmatig openbaar is gemaakt, of als de link naar een evident illegale bron verwijst. Het is ook niet toegestaan om via een hyperlink beperkingen te omzeilen die een rechthebbende op de toegang tot zijn werk heeft aangebracht, zoals een inlogprocedure of een betaalmodel.
Embedden In de vak- en wetenschappelijke literatuur bestaat verschil van mening over de vraag of het embedden (ook wel embedded-link genoemd) van muziek of video hetzelfde is als hyperlinken. Bij embedden wordt de content waar de link naar verwijst als het ware onderdeel van de website waar de link op is geplaatst, en is het voor de bezoeker dus niet duidelijk dat deze content in feite van een andere bron afkomstig is.
De heersende opvatting onder rechthebbenden is dat embedden geen doorverwijzen naar een ander site is, maar het bewust laten zien of horen van content op de website van degene die het werk heeft ge-embed. De embedder heeft daar een belang bij, en volgens de rechthebbenden is er dan sprake van een nieuwe openbaarmaking, waarvoor toestemming van de rechthebbenden vereist is. De eerste vonnissen in Nederland wezen in deze richting. Een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie lijkt linken en embedden toch meer op één lijn te stellen. Omdat dit tot onaanvaardbare situaties kan leiden is de verwachting dat dit in volgende uitspraken nog nader genuanceerd zal worden. Uitgekristalliseerd is dit onderwerp echter nog zeker niet. Als u geen risico wenst te lopen op aanspraken van rechthebbenden, is het raadzaam te werken met hyperlinks die verwijzen naar de (legale) bron in plaats van embedded-links.
Downloaden Bij downloaden maakt u op uw eigen computer, smartphone of ander digitaal apparaat een kopie van een digitaal bestand. In beginsel is dat toegestaan, net als het maken van een privékopie. U mag een download van een beschermd werk echter niet doorgeven of verkopen aan anderen. Het zogenaamde uploaden (waarbij u een bestand via internet beschikbaar maakt voor anderen) van een beschermd werk is zonder toestemming van de rechthebbenden dus verboden.Bij sommige filesharing of 'peer-to-peer' diensten bent u tijdens het downloaden tegelijkertijd aan het uploaden. Als u op dat moment daadwerkelijk een beschermd werk aan het uploaden bent, pleegt u dus inbreuk op het auteursrecht van anderen.